ABD Kongresi’nde cuma gününden beri devam eden 252 numaralı Ermeni tasarısı gerginliği, altı gündür sürüyordu. Cuma günü Temsilciler Meclisi’nde oylanmayınca tüm hafta sonu kulisi süren, salı günü genel kurul gündemine yine alınmayan tasarı;
çarşamba da oylanamayınca, 111. Kongre’nin çalışmalarını sona erdirmesiyle kadük oldu.
Dün saat 11.00’de (TSİ 18.00) toplanan Temsilciler Meclisi’nde akşam saatlerine kadar tasarı gerginliği yine devam etti.
Önceki gün Hürriyet’e yaptığı açıklamada, tasarı için “Bugün (salı) çok yoğun. Belki yarın” diyen Meclis Başkanı Nancy Pelosi, öğlen saatlerine kadar tasarıyla ilgili nabız yoklamayı sürdürdü.
Boehner Devrede
Ancak Türkiye, İran yaptırım oylaması ve İsrail ile yaşadığı kriz nedeniyle ABD Kongresi’nde zor günler yaşadığı bir dönem, beklenmedik bir destek buldu.
Kasımdaki ara seçimleri kazanan ve 3 Ocak günü Kongre’de çoğunluğu devralacak Cumhuriyetçilerin lideri, yanık teni nedeniyle “Bronz Adam” lakaplı John Boehner, Türkiye’ye tüm gücüyle destek oldu. İki hafta içinde göreve başlayacak 112. Kongre’nin Meclis Başkanı olması beklenen Boehner’in üst düzey bir danışmanı, salı akşam saatlerinde Hürriyet’e yaptığı açıklamada, tasarının gündeme gelmesini engellemeye çalıştıklarını söyledi ve “Tasarıyı gündeme alamayacaklar” dedi. Çarşamba sabahı da tüm Cumhuriyetçi Parti üyelerine bir mesaj gönderip, üyelerden Ermeni tasarısını “radarlarına almalarını” istedi.
Temsilciler Meclisi, Kongre’nin Senato kanadında görüşülecek, 11 Eylül’de görev yapmış sağlık çalışanlarının özlük haklarıyla ilgili yasayı beklemek üzere TSİ 18.25’te görüşmelere ara verdi. Gerginlik, 11 Eylül yasasının Senato’da kabul edilmesinin ardından devam ederken de, Pelosi, TSİ 23.00 civarında, bu yasadan başka bir tasarı görüşülmeyeceğini resmen açıklayarak krize nokta koydu.
İlişkileri Rehin Vermeyin
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, ABD Başkanı Barack Obama’ya bir mesaj göndererek, “soykırım” tasarısını Temsilciler Meclisi gündemine getirme girişimlerini Türkiye-ABD ilişkilerinin geleceği açısından endişeyle izlediklerini bildirdi. Diplomatik kanallardan gönderilen mesajda Cumhurbaşkanı Gül, Obama’dan “Türkiye-ABD ilişkilerinin rehin alınmasına izin vermemesini beklediklerini” iletti.
Neden Böyle Oldu?
Boehner, Türk dostu milletvekili Virgina Foxx, Kongre’deki Türk Dostluk Grubu’nun diğer üyeleri sayesinde aşılırken asıl 2 durum etkili oldu:
1- Türkiye, önce Başbakan Erdoğan’ın, ardından dün de Cumhurbaşkanı Gül’ün Başkan Obama’ya gönderdikleri uyarı mesajlarıyla tasarı aleyhine tüm ağırlığını koydu. Ancak Türkiye’nin Washington Büyükelçiliği de, krizin başından itibaren görevini kusursuz yerine getirdi. Büyükelçi Namık Tan, 80’in üzerinde milletvekiliyle bire bir görüştü.
2- ABD’de yaşayan Türk toplumu, daha önce kimsenin hayal edemeyeceği ölçüde hızlı organize oldu. ATAA, FTAA ve TCA olmak üzere üç dernek, binlerce Türk’ü saatler içinde bir kampanya etrafında topladı.
Pelosi, Dış ilişkiler Komitesi Başkanı Howard Berman ve tasarıyı kaleme alan diğer bir California milletvekili Adam Schiff ile sık sık ayaküstü bir araya geldi. Ancak Türklerin markajı sayesinde tasarının çoğunluk desteğini bulmada zorlanacağı anlaşılmıştı.
